Nuance is een wit privilege
Oh wat waren de reacties zuur op de protestmars gisteren. Een protestmars om de dood van Mitchel Winters te herdenken, en om ons ongenoegen kenbaar te maken tegen het over de plinten klotsende racisme in Nederland, het etnisch profileren, het politiegeweld etc etc. ‘Maar jullie weten toch nog helemaal niet of etnisch profileren een rol heeft gespeeld?’, was de terugkomende vraag. Klopt. Dat weten we ook niet. En waarschijnlijk zullen we daar ook nooit echt een antwoord op krijgen. En dat hoeft ook helemaal niet om ons protest te rechtvaardigen. Feit is namelijk dat de Nederlandse politie etnisch profileert, de feiten keer op keer grandioos verdraait, en dat de politiek en de politie er niet echt iets aan willen doen.
Dat de politie etnisch profileert, zegt zelfs Amnesty International. ‘Zelfs’, want Amnesty is behoorlijk terughoudend. Zelfs na de laatste afslachting in Gaza was Amnesty nog genuanceerd. We kunnen rustig stellen dat als zelfs Amnesty dit aankaart, er dan echt iets zeer ernstigs aan de hand is. Maar tot de dag van vandaag wil de Nederlandse overheid niet erkennen dat er een structureel probleem is bij de politie. Bij het incident met Typhoon kon Ard van der Steur niets anders dan het erkennen, want de agent zei zelf dat hij Typhoon staande had gehouden omdat hij zwart was. Maar uiteraard voegde Van der steur er gauw aan toe dat het niet om een structureel probleem gaat. Halbe Zijlstra streek die uitglijder van de agent en van Van der Steur snel weer glad door te stellen dat etnisch profileren er gewoon bij hoort.
En zo gaat het maar door, zonder dat het probleem van racisme in Nederland echt serieus genomen wordt. Als je vervolgens hard en ongenuanceerd confronteert, moet je eens normaal doen, ben je het spoor bijster, ligt het toch allemaal wel wat anders (‘niet elke pro-piet aanhanger is een racist’) etc etc etc…. Maar als je genuanceerd bent en constructief, gebeurt er helemaal niets. Tegen zwarte piet wordt al tientallen jaren gestreden. Alleen door ongenuanceerdheid en confrontatie, kwam er verandering. En toen de anti-zwarte piet demonstranten iets gas terug namen, stond het veranderingsproces weer stil, of ging het zelfs achteruit.
Toen ik nog directeur was van Fairfood International (tot juli 2011), kreeg ik ook wel eens activisten over de vloer. Ik vond ze hard en kort door de bocht. Het zijn dezelfde verwijten die ik nu zelf van oud-collega’s naar m’n hoofd gesmeten krijg. Als witte man met een goede baan kón ik gewoon niet bevatten dat er in Nederland zulke verschrikkelijke dingen gebeurden. Ik was goed gebrainwashd, net als de rest van wit Nederland. De politie die na een arrestatie er een verhaal bij verzint om de arrestatie te rechtvaardigen? Dat ging er bij mij niet in. Zelfs niet als de feiten zo klaar als een klontje waren. Écht geloven deed ik het niet.
Inmiddels ben ik deels ervaringsdeskundige. Nu heb ik het zelf deels gevoeld. Maar wat ik zelf kan meemaken, is een fractie van wat ‘allochtonen’ meemaken. Aangehouden worden door mijn kleur zit er niet in. Misschien schmink ik mezelf ooit nog wel eens een keer zwart, want ik wil het eigenlijk wél voelen. Veel optrekken met ‘allochtonen’ helpt wel. Ik doe in ieder geval m’n uiterste best, zonder de illusie te hebben dat het me ooit echt lukt, om me in te leven in hoe het moet zijn om als ‘allochtoon’ anno 2016 in Nederland te leven. Het lijkt me verschrikkelijk. Alleen het woord al...
Sommige dingen kan ik zelf wel ervaren, zoals een onrechtmatige arrestatie. Anders dan een ‘allochtoon’, moet ik het daarvoor op de spits drijven. Daarom liep ik op 10 april naar de Pegida demonstratie in Den Haag om te luisteren naar hun speeches. Mijn doel was om de houding van de politie te testen en ze daar vervolgens mee te confronteren. Ik had ze van te voren op de hoogte gebracht van mijn komst, zodat ze hun eventueel foute handelen niet zouden kunnen afdoen als een foutje 'in the heat of the moment'. Aangekomen op het Spuiplein begon ik wat foto’s te maken en te filmen. Er was veel pers, dus als mensen van privacy houden, hadden ze daar niet moeten zijn. Pegida-aanhangers begonnen mij ook te filmen, om mij vervolgens te sommeren hun demo te verlaten. De politie liet de lichtelijk agressieve houding van Pegida-aanhangers gewoon gebeuren, en op een gegeven moment gingen ze mee in de sommatie van Pegida. Ik moest de demo verlaten. Waarom? Daar wilden ze niet op antwoorden. Zonder dat ik de demo verstoorde, hetgeen de politie ter plekke erkende (zie video na 1 min en 33 sec), en zonder dat ik me schuldig maakte aan een ander strafbaar feit, moest ik vertrekken. Toen ik dat weigerde werd ik gearresteerd. De politie ging haar boekje ver te buiten.
Bij dit soort arrestaties weet je dat de officier van justitie niet tot vervolging over gaat. De officier van justitie, de burgemeester en de politie zelf, ze weten allemaal dat ze fout zitten, maar het interesseert ze geen reet. Schoonvegen de straat. Dat is de opdracht. Dat het onrechtmatig is, zal ze aan de reet roesten. De klacht die ik indiende bij de politie werd afgewimpeld, want ‘de zaak ligt bij de officier van justitie’, en dan mag een klacht niet in behandeling worden genomen. Maar de officier van justitie doet vervolgens niets met de zaak, want dan wordt het onrechtmatig handelen van de politie duidelijk. De officier van justitie seponeert de zaak ook niet, want dan moet de politie vervolgens alsnog mijn klacht in behandeling nemen. De officier van justitie laat de zaak 'hangen'. En zo traineert de overheid dit soort zaken. De meeste mensen staken ondertussen hun strijd, en bij de volgende meeting van Control-Alt-Delete in de Melkweg zegt korpschef Pieter Jaap van Aalbersberg (of dit jaar wellicht iemand anders van de politie) dat uit de klachten ontvangen door de politie blijkt dat het allemaal wel meevalt… Tja…
Na de vele arrestaties tijdens de Pegida demonstratie stelden maar liefst 4 fracties in de Haagse raad vragen en gelukkig ook specifiek over mijn arrestatie. Hoopvol (en dus zeer naïef) had ik nog enige illusie dat dat iets op zou opleveren. Het antwoord (zie vraag 6) is nauwelijks te bevatten. De politie stelt dat mensen het vervelend vonden dat ik hen filmde, en dat ik o.a. daarom gearresteerd ben. Een groter bullshit verhaal kan je niet bedenken. Geen enkele Pegida aanhanger heeft mij gesommeerd op te houden met filmen. En los daarvan. Het Spuiplein stond vol met journalisten die allemaal aan het filmen waren. En al zou er toch iets illegaals aan mijn filmen hebben gezeten, waarom sommeerde de politie mij dan niet om te stoppen met filmen?
Het is een van de vele en vele eigen ervaringen van de afgelopen 5 jaar waarin ik zelf gevoeld heb dat de overheid de boel manipuleert en volstrekt onbetrouwbaar is. En dan kan ik alleen maar de dingen testen waarbij mijn huidskleur geen rol speelt, terwijl nou juist het handelen van de overheid bij een niet witte huid hét grote probleem is.
Ben je wit, en vind je de houding van ‘allochtonen’ ongenuanceerd en hard, bedenk dan dat nuance een wit privilege is. Voor ons maakt het niet zo veel uit als de veranderingsprocessen iets langzamer gaan. Maar voor 'allochtonen' bepaalt het voor een gedeelte hun levensvreugd, of erger, of hun kinderen wel of niet blijven leven.
Zie je een spelfout? Laat het me weten.